Anadolu Üniversitesi “Matematik Noktası” için Dev Rubu Tahtası

O tarihte bu proje için yerel ve ulusal basına verilen bilgi notu şöyleydi:
Eskişehir Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü bünyesinde Prof.Dr. Mehmet Üreyen’in girişimiyle gerçekleştirilen, müze nitelikli sergi salonu “Matematik Noktası” için tasarlanan dev rubu tahtası, Aralık 2016’da ziyaretçilerin kullanımına açıldı. Eskişehir enlemi 390º 47’ için hazırlanan rubu tahtası standart dışı büyüklükte olup kenar uzunlukları 110 ve 103 cm, kalınlığı 8 cm’dir. Söz konusu araç Prof. Dr. Atilla Bir, Prof.Dr. Mustafa Kaçar, Y.Müh. Şinasi Acar, Prof.Dr. Mehmet Üreyen, Prof.Dr. Nedim Değirmenci ve Prof.Dr. Tevfik Fikret Uçar’ın katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

İlk kez İslâm âleminde kullanılmaya başlanan rubu tahtasının bir yüzüyle Güneş’in ufuk yüksekliği ölçülerek namaz ve oruç vakitleri doğru olarak saptanabilmekte, diğer yüzüyle ise açıların trigonometrik fonksiyonları çözülebilmekte ve çeşitli aritmetik işlemler kolaylıkla yapılabilmektedir. Osmanlı’da XX. yy başlarına dek sürekli olarak ve çok yaygın bir şekilde kullanılan bu aracın geçmişi XII. yy’a kadar uzanır. Oysa mühendislerin 30-40 yıl öncesine değin ellerinden düşürmediği “sürgülü hesap cetveli” logaritmik hesap ilkesine dayanır ve logaritma XVII. yy başlarında bulunmuştur. Rubu tahtası, modern teknolojinin sağladığı geniş olanaklar karşısında sonraları kullanılmaz olmuş ve unutulmuştur.